Elke vogelsoort heeft een identieke snavel. Hoe dat komt? Door evolutie! Via de verschillende snavelvormen kan je precies uitvogelen wat voor soort voeding een bepaalde vogelsoort eet. Maar naast het eten van voeding, heeft de snavel meer functies en moet je goed letten op de gezondheid van de snavel van jouw vogel. Zo kan een ongezonde snavel zorgen voor problemen tijdens het eten. Lees meer over de snavel, de verschillende snavelvormen en hoe je de snavel van jouw vogel het beste kunt verzorgen.
De bouw van de snavel
Eerst gaan we terug naar de basis. Ondanks dat elke vogelsoort een andere snavelvorm heeft, is de bouw van een snavel bij elke vogel hetzelfde. De snavel is een deel van de schedel en bestaat voornamelijk uit keratine en bot. Een snavel bevat geen tanden, omdat tanden simpelweg te zwaar zijn voor het vliegen. Alle vogelsoorten met zichtbare tanden zijn miljoenen jaren geleden uitgestorven tijdens het prehistorische tijdperk ‘Krijt’ en zien wij geen tanden bij onze vogels. Toch bevatten kippen een gen waarbij tanden zichtbaar kunnen worden. Dit gen staat momenteel permanent uit bij onze kippen waardoor ze niet de hele tijd rondlopen met een gebit. Sommige snavels bevatten een kartelrandje. Dit kartelrandje wordt gebruikt om meer grip te houden op glibberige prooien zoals vissen.
Sterk maar gevoelig
De snavel van de vogel bestaat uit de harde materialen keratine en bot. Toch is dit gedeelte van het lichaam ook erg gevoelig door de vele zenuwuiteinden en bloedvaten die zich in de snavel bevinden. Een beschadiging van de snavel kan daarom erg pijnlijk zijn, maar is in de meeste gevallen goed te genezen. De snavel van een vogel groeit constant door, wat helpt bij de genezing. Is de snavel van je vogel ernstig beschadigd en neemt je vogel niet veel voeding op? Neem dan contact op met een dierenarts.
De verschillende snavelvormen in vogelwereld
Er zijn duizenden soorten vogelsoorten op de wereld, maar geen één vogelsoort is identiek aan de ander. Toch zijn de snavels sommige vogels vergelijkbaar met anderen, omdat deze groep vogels de snavel gebruiken voor dezelfde manier van voedselwinning. De verschillende snavelvormen worden in de volgende categorieën verdeeld:
- Kromsnavel
- Kegelsnavel
- Pincetsnavel
- Priemsnavel
- Haaksnavel
- Zeefsnavel
Lees hieronder meer over de verschillende soorten snavels.
Kromsnavel – Krom en sterk
Veel vogelsoorten die in Nederland gehouden worden als huisdier zijn vogels met een kromsnavel. Deze snavel is krom en sterk: ideaal om verschillende soorten zaden, noten, groente en fruit naar binnen te werken. Voorbeelden van kromsnavels zijn papegaaiachtigen, zoals de agapornis of de grijze roodstaart, en parkieten.
Kegelsnavel – Kort en stomp
De kegelsnavel komt voor bij veel tuinvogels. Veel tuinvogels hebben een korte en stompe snavel, die voornamelijk gebruikt wordt bij het eten van de verschillende zaden die in onze tuin te vinden zijn. Voorbeelden van vogels met een kegelsnavel zijn de mezen (koolmees en pimpelmees) en de vink.
Pincetsnavel – Smal en spits
De pincetsnavel wordt gebruikt om kleine insecten te vangen. Klein, fijn, puntig en smal zijn kenmerken van de pincetsnavel. Ook heb je een verschil tussen pincetsnavels. Zo hebben andere tuinvogels, zoals roodborstjes, mezen of merels, kleinere en smallere pincetsnavels dan bijvoorbeeld zwaluwen. Zwaluwen hebben een bredere snavel om al vliegend insecten te vangen.
Priemsnavel – Lang en smal
Nóg smaller dan de pincetsnavel? Dat kan! Vogels met een priemsnavel kunnen diep in de oppervlakte prikken naar kleine insecten. Met het precisiewerk wordt het voedsel vakkundig gevonden of wordt er in de boom geboord tijdens de zoektocht naar een lekker hapje. Sommige snavels zijn ligt naar onder gebogen om diep in de oppervlakte te graven. Andere snavels zijn juist licht naar boven gebogen om kleine dieren uit het water te halen. Wat ze allemaal gemeen hebben is de lange en smalle vorm. Voorbeelden van vogels met een priemsnavel zijn de wulp en de specht.
Haaksnavel – Krom en scherp
Veel roofvogels bevatten deze kromme en scherpe snavel. De karakteristieke haakvorm is herkenbaar voor deze vogels. Het scherpe en kromme gedeelte wordt gebruikt om prooien, zoals kleine dieren, in stukken te scheuren. De haaksnavel is kenmerkend voor bijvoorbeeld uilen.
Zeefsnavel – Breed en stomp
De zeefsnavel zie je veel bij watervogels. Heb je weleens gezien dat een eend een hap in het water neemt en alles slobbert? Dit doet hij om kleine dieren en planten uit het water te filteren. Andere vogels met een zeefsnavel zijn eenden en ganzen.
De must-haves bij de verzorging van de snavel
Elke soort snavel groeit en slijt. Zonder een juiste slijtage kunnen vogels problemen ervaren tijdens het eten. In sommige, ernstige gevallen kan je de snavel laten slijpen bij de dierenarts, maar veelal kan dit voorkomen worden met een goede snavelverzorging. Bekijk hier enkele producten die je in huis kunt halen voor jouw gevleugelde vriend.
Kräckers voor de snavel
Snacks zijn, naast dat ze heel lekker zijn, ook heel goed voor de snavel van je vogel! Kräckers, zoals de Vitakraft Kräckers, zijn een ideale snack die je vogel niet zomaar kan bemachtigen. Kräckers bevatten samengeperste zaden die de vogel moet loswrikken. Door moeite te doen, wordt de vogel ook mentaal uitgedaagd om met zijn sterke snavel de lekkernij te bemachtigen. Als extraatje voorziet deze wrikactie voor snavelverzorging.
Bronnen van calcium
Sepia, zoals de Sepia van Versele-Laga, is een skeletschelp van de zeekat. Deze belangrijke bron van calcium zorgt voor een sterke snavel, aangezien calcium zorgt voor een sterk skelet en voor de vorming van keratine. Naast de snavelverzorging, is sepia een handige hulpmiddel voor het krijgen van een sterk verenpakket en de vorming van de eischaal. Daarnaast wordt de snavel geslepen tijdens de opname van de sepia.
Voor kippen of sierhoenders kan je een kippenpikblok, zoals het kippenpikblok van Deli Nature, gebruiken. Deze calciumbron draagt meteen bij aan de slijtage van de snavel. Daarnaast bevordert het het natuurlijke pikgedrag en is het verrijkt met verschillende zaden. Deze functionele lekkernij je bieden op een droge plaats en is goed voor 3 tot 5 kippen.
Schelpenzand als bodembedekking
Schelpenzand, zoals de Happy Home schelpenzand, is net als sepia een bron om de kalkbehoefte te voorzien. Vanwege het hoge hoeveelheid calcium houdt je vogel een mooi verenkleed en… sterke botten, zoals die in de snavel! schelpenzand is naast een bron van calcium, ook handig bij de vertering van voedsel aangezien vogels geen tanden hebben. Als laatst is schelpenzand stofvrij en zorgt het voor een schone vogelkooi of volière.
Vogelspeelgoed om leuk mee te spelen
Vogelspeelgoed, voornamelijk knaagspeelgoed, is ideaal voor het slijpen van de snavel. Een ander bijkomend voordeel is dat bij gebruik van vogelspeelgoed, je vogel minder geneigd is om sloopgedrag bij bijvoorbeeld de vogelkooi uit te voeren. Vooral papegaaiachtigen hebben baat bij het mentaal uitdagen, maar voor elke vogelsoort is speelgoed onmisbaar. Bied jouw vogel ook eens speelgoed zoals de Homestyle London Bridge of het Trixie Klim- en Klautertouw, urenlang speelplezier gegarandeerd en goed voor een sterke snavel!