Bij een verstopping in het darmstelsel van een konijn, wordt de diagnose ‘haarbal’ meestal snel gesteld. Konijnen hebben echter geen haarbal zoals bij katten voorkomt. Het obstakel in de maag of darmen bestaat bij konijnen uit voedsel gemengd met haar. Reden van het ontstaan van een obstakel, of ook wel verstopping, is meestal een te traag werkend darmstelsel. In dit artikel leggen we je uit hoe je een verstopping kunt voorkomen.
De darmen van je konijn
Als konijnen te weinig hooi en groenvoer eten, krijgen ze te weinig vezels binnen. Deze vezels zorgen echter voor een optimale beweging van de darmen. Deze beweging zorgt ervoor dat het voedsel doorgevoerd wordt. Konijnen hebben altijd wat haar in de maaginhoud. Ze wassen zichzelf voortdurend en slikken het haar daardoor in.
Bij een goede darmwerking komt het haar tegelijk met de keutels weer naar buiten. Als de beweging van de darmen te traag is, blijft het voedsel echter te lang in de maag. Als deze massa uitdroogt, blijven de grove delen over (waaronder het haar). De vochtige maaginhoud wordt langzaam een massieve, stevig vastklevende massa. Het konijn krijgt hierdoor een vol gevoel, waardoor hij minder gaat eten. Omdat hij minder gaat eten, bewegen de darmen zich nog trager. Het lichaam onttrekt vocht aan de maag en vervolgens droogt het voedsel uit. Dit wordt een vast klonterende massa die niet meer weg kan.
Nu is er een verstopping ontstaan. Doordat de darmen stoppen met bewegen, vindt hetzelfde proces in de darmen plaats. Er kan geen vocht via de darmen meer in het lichaam opgenomen worden. Het konijn begint, onzichtbaar aan de buitenkant, uit te drogen.
Het verraderlijke is dat je bij een beginnende verstopping bijna niets aan je konijnen merkt. Konijnen blijven namelijk levendig. Wel zullen ze steeds minder gaan eten en worden de keutels kleiner en kleiner totdat ze helemaal stoppen met eten en het produceren van keutels. De keutels van konijnen vertellen veel over de gezondheid en dienen goed in de gaten gehouden te worden. Een gezond konijn produceert droge, glanzende ronde keutels van ongeveer dezelfde grootte en vorm. Wanneer de darmwerking stagneert kunnen de keutels kleiner, harder, onregelmatig of druppelvormig worden.
Houd ook de temperatuur van je konijn goed in de gaten. Een konijn kan overlijden door een te lage lichaamstemperatuur.
Het is belangrijk dat alle mogelijke oorzaken van dit probleem worden onderzocht. Een dierenarts kan de buik betasten en een röntgenfoto maken. Zonder röntgenfoto is het onmogelijk precies te weten wat er aan de hand is. Ook een bloedonderzoek kan plaatsvinden om aan de hand van het glucosegehalte de ernst van de situatie te bepalen. Vermoed je dat jouw konijn een verstopping heeft? Neem dan altijd contact op met een dierenarts vóórdat je een behandeling start.
Pijnstilling
Een verstoppin gaat meestal gepaard met pijn en daardoor zal een dierenarts altijd pijnstilling toedienen of voorschrijven. Doet een dierenarts dit niet? Vraag er dan voor de zekerheid naar!
Veel vocht
De massa in het maag-darmkanaal moet zacht blijven/worden. Dit kan onder meer door te zorgen voor meer vocht in het lichaam. Laat je konijnen extra water drinken door dit toe te dienen met behulp van een injectie-spuitje zonder naald. Aan de zijkant van de mond, tussen de snijtanden en de kiezen, is een lege ruimte. Het spuitje wordt daar achter de wang gebracht en heel voorzichtig, beetje voor beetje om verslikken te voorkomen, wordt de inhoud van het spuitje naar binnen gespoten. Laat het dier steeds rustig slikken. Lukt het niet, vraag dan hulp om het konijn vast te houden of rol het dier in een handdoek.
Darm-stimulerende middelen
De dierenarts zal verder laxeermiddelen (uitsluitend Laxatract) en een darm-stimulerend middel (Primperid) voorschrijven om de (door het vocht en de enzymen) hopelijk uiteengevallen massa naar buiten te helpen.
Hoe voorkom je verstopping bij je konijnen?
Het darmstelsel van konijnen werkt alleen maar goed, als de voeding uit veel onverteerbare vezels bestaat. Dit kun je gemakkelijk geven in de vorm van hooi of vers gras. Alleen droogvoer is echt niet voldoende (ondanks de vermelding ‘volledig konijnenvoer’ op de verpakking)!
Vezels zorgen er voor dat de darmen snel bewegen, zodat het voedsel snel doorgevoerd wordt. Hoe sneller die doorvoer is, hoe minder kans op verstopping. Droogvoer vertraagt de darmbeweging. Geef daarom veel hooi en weinig droogvoer.
Je kunt voor een konijn dat ouder dan 6 maanden is uitgaan van maximaal 20 gram brokjes per kg lichaamsgewicht per dag. Een konijn dat weinig droogvoer krijgt, eet optimaal hooi.
Alles op een rijtje om problemen te voorkomen
Zorg voor onbeperkt vers hooi
Vers hooi moet onbeperkt aanwezig zijn. Op deze manier zal je dier nooit honger lijden en krijgt het altijd volop vezels. Vul het hooi dus altijd voldoende aan.
Geef je konijnen groente
Nog een belangrijk onderdeel van de voeding is verse bladgroente. Donkergroene bladgroenten geven niet alleen goede vezels, maar ook veel vocht (alsook andere goede bestanddelen). Let wel op dat de keutels mooi stevig blijven en niet te vochtig! Als je nog geen groente geeft, bouw de hoeveelheid dan langzaam op. Ineens of te grote porties leveren te veel vocht op en kunnen diarree veroorzaken.
Vers drinkwater
Dagelijks volop vers water is ook noodzakelijk voor een goede spijsvertering.
Lichaamsbeweging
Lichaamsbeweging stimuleert de darmwerking. Konijnen hebben het nodig om minimaal 3 uur aaneengesloten per dag vrij rond te kunnen lopen. Ze moeten kunnen rennen en springen om hun energie kwijt te kunnen.
Borstel je konijn
Een konijn moet verder regelmatig geborsteld worden. In de ruitijd misschien tweemaal per dag, om verstopping wegens teveel opgelikte haren te voorkomen.
