Bij het hebben en houden van een huisdier ben jij aanwezig tijdens het hele leven van jouw geliefde dier. Helaas leven onze huisdieren maar een gedeelte van ons leven en is de kans dat je voorgoed afscheid moet nemen van je maatje sterk aanwezig. Maar wat moet je doen als de tijd daar is en je hond, kat, konijn, knaagdier, vogel of paard overleden is? En kunnen de dierlijke huisgenootjes ook rouw ervaren bij het overlijden van een ander dier? In dit artikel geven wij een idee hoe het rouwproces van mensen en dieren verloopt.
Het rouwproces bij huisdierbaasjes
Is je kat overleden? Of ervaart een vriend of familielid veel last bij het verlies van een hond? Iedereen ervaart het rouwproces anders en reageert anders op bepaalde gebeurtenissen, maar de fasen van een rouwproces zijn bij veel mensen hetzelfde. Lees hier hoe het rouwproces bij ons huisdierbaasjes verloopt, om zo meer rust te hebben of om jouw geliefde vriend of familielid te helpen met het verwerken van het verlies.
Fase 1: Ontkenning
Bij de ontkenningsfase ga je onbewust weigeren wat er écht is gebeurd. Je kan niet geloven dat je huisdier is overleden terwijl je wel bewust weet dat het is gebeurd. Langzamerhand zal je steeds meer geloven dat je beste maatje niet meer hier is, maar je zult het niet gemakkelijk vinden.
Fase 2: Boosheid
Na de ontkenningsfase volgt de fase vol boosheid. Het verdriet komt steeds meer binnen en je wordt boos op de manier hoe het is verlopen. ‘Waarom is dit bij mijn huisdier zo gegaan?’ Je probeert het gevoel van verlies te onderdrukken en je kan boos worden op mensen of dieren die ervoor hebben gezorgd dat je dier er niet meer is. Dit zal je doen tot de volgende fase.
Fase 3: Onderhandelen
De woede ebt weg en het gevoel van verlies is niet meer te onderdrukken. Boos worden is zinloos en je probeert op een andere manier het verlies van je huisdier te verwerken. Je gaat doelen stellen en je probeert instanties te helpen die je wilt steunen. Een voorbeeld is dat je een gift geeft aan het dierenasiel waar jouw huisdier vandaan komt of dat je een sponsorloop gaat organiseren voor een goed doel voor dieren. Alles om een volgend persoon te helpen of te behoeden van het verlies wat jij ervaart.
Fase 4: Depressie
Verdriet neemt de boventoon en je hebt het gevoel dat je niets anders meer kunt doen. Je voelt je machteloos en niets lijkt te helpen om het overlijden van je huisdier te verwerken. Je trekt je terug en je kan grijpen naar verzachtende middelen. Probeer in deze fase veel te praten over het verlies wat je ervaart en zorg ervoor dat je jezelf niet wegcijferd.
Fase 5: Acceptatie
‘Het is niet anders.’ Je ervaart het verlies en verdriet. Niets helpt dan het accepteren van wat er gebeurd is en je kan het een plekje geven. Je kan verder met de verwerking van je dier en je gaat verder met je leven, hoe moeilijk het ook is.
De tijd die je voor het rouwproces nodig hebt, is bij iedereen anders. Cijfer jezelf niet weg en probeer over het verlies te praten. Zorg daarnaast voor voldoende ritme en rust.
Het rouwproces bij andere huisdieren
Niet alleen wij eigenaren, maar ook andere huisgenoten zoals honden, katten, konijnen en knaagdieren of paarden weten heel goed wat er is gebeurd. Ook onze dieren hebben behoefte aan bepaalde aandacht en liefde tijdens deze moeilijke periode. Lees hier hoe je jouw huisdier het beste kunt ondersteunen.
Rouwproces hond
Voor je hond valt een deel van zijn vertrouwde roedel weg. Dit kan een andere, inmiddels overleden, hond zijn, maar ook een ander huisdier of een ander gezinslid. Net als bij mensen, ervaart iedere hond het rouwproces weer anders. Zo kan je merken dat de ene hond veel ballast voelt bij het verlies van een andere hond en merk je nauwelijks aan de andere hond dat zijn maatje is weggevallen. Van lusteloosheid tot onrust, jij kan er zijn om je hond te ondersteunen!
Normaal is gek genoeg
Zorg tijdens de abnormale tijden voor voldoende rust en regelmaat. Behandel je hond niet anders dan normaal en zorg ervoor dat het ritme van je hond blijft. Nodig je hond uit om te spelen met hondenspeelgoed en blijf hondenvoer geven op de normale tijden.
Bij veel onrust, zoals overmatig blaffen of janken, wil je jouw hond aaien en gerust stellen. Doe dit niet meer dan normaal. Wanneer je dit doet, kan het gevoel van stress bij je hond verhogen en zal dit gedrag vaker worden getoond. Zorg voor voldoende rust bij je viervoeter voor de beste rouwverwerking. Merk je dat het gedrag van je hond lang onrustig blijft? Schroom niet om contact op te nemen met een dierenarts.
Rouwproces kat
Katten zijn eigenwijs, maar een gebeurtenis als overlijden van een ander huisdier of gezinslid kan een kat onrust geven. Net als bij mensen en andere dieren, kunnen katten anders reageren op het overlijden van een andere kat of huisgenoot.
Denk met je kat mee en forceer niets
Je kat kan zichzelf meer terugtrekken en kwetsbaarder worden in situaties. Je buitenkat kan minder naar buiten willen en het territorium wordt minder goed verdedigd tegen andere katten. Zorg ervoor dat je kat niet tegen zijn zin naar buiten gaat en bied (tijdelijk) binnen een kattenbak aan. Daarnaast kan samen spelen met kattenspeeltjes helpen met het verwerken van het verlies van een huisgenoot. Forceer niets en zorg wel voor voldoende ritme en rust. Geef kattenvoer wanneer je kat het van jou gewend is en geef de rust om het verlies te verwerken. Merk je dat je kat een langere tijd zichzelf terugtrekt en anders gedraagt dan normaal? Neem dan contact op met je dierenarts voor tips op maat.
Rouwproces konijnen en knaagdieren
Onze konijnen en knaagdieren worden steeds ouder en onze dieren leven vaak steeds langer samen. Wanneer het maatje van jouw konijn of knaagdier komt te overlijden, kan dit een ingrijpend moment zijn in het leven van je huisdier. Zoals mensen en andere dieren, ervaart ieder konijn en knaagdier rouw op een andere manier.
Missen van een maatje
Jarenlang heeft je knager of konijn een maatje aan zijn zijde. Konijnen en knaagdieren hebben er baat bij om het overleden huisdier nog even in het hok te hebben. Je dier zal het maatje proberen te wassen, maar zal op een gegeven moment geen interesse meer tonen in het ‘oude vertrouwde’ maatje. Haal het overleden huisdier weg en begraaf je huisdier in het Dag Dag Doosje of laat je huisdier cremeren en herdenk je huisdier met een urn.
Rouwproces paarden
Paarden zijn echte groepsdieren. Het verlies van een groepsgenoot wordt door ieder paard anders ervaren. Het ene paard zal niets doen, het andere paard zal tegen het overleden paard schoppen en zal overmatig gaan likken en kauwen. Op een gegeven moment zal het paard verder gaan en geen interesse meer tonen in het overleden paard. Het kan voorkomen dat je paard zich tijdelijk terug gaat trekken en minder gaat eten of juist aanvallender wordt. Hoe kan je jouw paard het beste ondersteunen?
Stimuleer positieve momenten
Doe dingen die je paard graag doet, zoals een buitenrit maken of door hem in de wei te plaatsen. Doe dit echter wel met mate en probeer de rust en regelmaat van het ‘normale’ leven van je paard te behouden.
Piet Hellemans over afscheid nemen
Piet Hellemans is tv-dierenarts en heeft zijn eigen mobiele praktijk. Veertien jaar geleden haalde hij Gijs uit het dierenasiel en vanaf die tijd zijn ze onafscheidelijk. Inmiddels is Gijs 16 jaar en wordt hij echt oud. Piet vertelt over deze fase en wanneer hij vindt dat het tijd is om afscheid te nemen.