Katten zijn bezige dieren en steken hun neusje maar al te graag ergens in. En dan natuurlijk vooral in zaken die niet voor ze bedoelt zijn… Snuffelen, ruiken en zelfs proeven, zijn allemaal werkzaamheden van de kattenneus! Maar hoe zit de kattenneus in elkaar en hoe werkt deze? Wat zijn vaak voorkomende problemen bij de neus van de kat? En kan een kat verkouden zijn? Lees dit artikel en kom meer te weten over de kattenneus!
Bouw kattenneus
Een kattenneus zit knap in elkaar en is een belangrijk onderdeel van het kattenlichaam! De neus van een kat bestaat uit twee neusgaten die in verbinding staan met de neusholte en het weefsel dat verantwoordelijk is voor het opnemen van reukstoffen (reukepitheel). Deze twee neusgaten worden van elkaar gescheiden door een neustussenschot van kraakbeen en bot. De neusholte wordt gescheiden van de bek door de gehemelteplaat waar het Orgaan van Jacobson (waarmee katten geuren kunnen proeven) in zit.
Werking kattenneus
Katten kunnen op 3 verschillende manieren geuren registreren, namelijk via de neusgaten, de smaakpapillen en het Orgaan van Jacobson. Lees hieronder hoe dit werkt!
Neusgaten
Veel geuren komen via de neusgaten van de kat naar binnen. Zo komen de geuren terecht in het reukepitheel waar deze als prikkels naar het reukcentrum in de hersenen worden gestuurd. Hierdoor komen de geuren tot uiting en zal de kat de geur, van bijvoorbeeld kattenvoer, herkennen.
Smaakpapillen
De tweede manier van ruiken gebeurt via de smaakpapillen. Wanneer de kat het voer eet, sturen de smaakpapillen op de tong deze prikkels ook naar het reukcentrum.
Orgaan van Jacobson
Als laatste is er nog het Orgaan van Jacobson wat in het gehemelte zit. Dit bijzondere orgaan zorgt voor de registratie van een combinatie tussen geuren en smaken (mensen hebben dit niet). Dit orgaan is van belang bij eetlust en voortplantingsgedrag bij katten. Ook speelt dit orgaan een rol wanneer je de kat ziet flemen.
Flemen kat
Zie jij wel eens dat je kat zijn of haar bovenlip opkrult en hierbij de nek uitstrekt? Dit heet flemen! Op deze manier kunnen katten geurmoleculen (feromonen) nog beter registreren en herkennen. Hierbij zijn de neusvleugels gesloten waardoor het Orgaan van Jacobson beter bereikbaar is voor alle feromonen. Bij het flemen worden de geurmoleculen uit de lucht opgevangen op de tong. De tong wordt tegen het gehemelte aangedrukt, waardoor de feromonen tegen het Orgaan van Jacobson aan komen en naar de hersenen worden gestuurd om herkend te worden.
Kleur neus kat
De kattenneus is vaak roze van kleur, maar kan ook bruin of donkerder zijn. Dit is afhankelijk van de vachtkleur van de kat zelf. Een witte of lichte kat heeft vaak een roze neus, donker gekleurde katten vaak een zwarte of bruine neus. Soms kan het lijken alsof de kattenneus van kleur verandert. Dit komt doordat de neus van een kat veel bloedvaatjes bevat die, bij kou of warmte, kunnen uitzetten en krimpen. Bij kou krimpen de bloedvaatjes, waardoor de kattenneus lichter kan worden. Deze kleurverandering komt voornamelijk voor bij katten met een lichte neus.
Kattenneus aan het werk
Hoewel katten veel op zicht jagen in plaats van met hun reukvermogen, moet de kattenneus niet onderschat worden! De neus van je kat kan namelijk tot wel 80 miljoen geuren ruiken en herkennen. Katten gebruiken hun neus dan ook graag. Om hierop in te spelen kun je de kat vermaken met snuffelspelletjes en puzzels. Hierdoor wordt je kat gestimuleerd om eten te zoeken en wordt hij of zij fysiek én mentaal uitgedaagd. Dit is ideaal voor binnenkatten of katten die zich snel vervelen.
Problemen van de kattenneus
Help, mijn kat niest veel of heeft een droge neus! Problemen met de neus van de kat kunnen voorkomen bij katten. Lees hieronder meer over de verschillende problemen die kunnen optreden bij de kattenneus.
Verkoudheid kat
Wanneer een kat veel niest, denk je misschien aan een verkoudheid of een zieke kat. Daarentegen kan het niezen of de neusuitvloeiing ook een andere oorzaak hebben. Lees hieronder verschillende oorzaken voor verkoudheidsverschijnselen bij de kat.
Niesziekte kat
Niesziekte wordt bij de acute variant veroorzaakt door virussen of bacteriën. Vooral het Feline Herpesvirus of het Calicivirus zijn vaak de oorzaak. Hierdoor ontstaan ontstekingen die het neusslijmvlies en de botjes in de kattenneus kunnen beschadigen. Daardoor kan littekenweefsel ontstaan wat onherstelbaar is. Door dit littekenweefsel kan chronische niesziekte bij de kat ontstaan. Dit is niet te genezen, maar gelukkig hebben de meeste katten er weinig last van.
Symptomen niesziekte:
Het is verstandig bij de volgende symptomen een bezoekje te brengen aan de dierenarts met de kat:
- Vaak niezen.
- Koorts.
- Snot uit de neus.
- Oogontstekingen.
- Zweren in de bek.
- Longontsteking.
Vreemd voorwerp (Corpus alienum)
Wanneer de kat plotseling veel niest, kan het zijn dat er een vreemd voorwerp (bijvoorbeeld een grassprietje) in de kattenneus zit. Dit komt vooral voor nadat hij of zij buiten is geweest, maar binnenshuis kan dit ook voorkomen met andere vreemde voorwerpen of huisplanten. Wanneer je denkt dat er iets in de neus van je kat zit, kun je hem of haar het beste nuchter houden (niet voeren) en de dierenarts bellen. Als het vreemde voorwerp namelijk bij de dierenarts verwijderd moet worden, zal je kat onder narcose moeten.
Symptomen vreemd voorwerp:
- Plotseling veel niezen.
- Stinkende bek of neus (bij niet verwijderen van het voorwerp).
Poliepen
Poliepen (Nasofaryngeale poliepen) kunnen er ook voor zorgen dat de kat vaak niest. Een poliep is een goedaardig gezwel dat meestal voorkomt in de keel, de kattenneus, en gehoorgang. Poliepen komen vooral bij jonge katten en wordt vaak verward met een verkoudheid bij de kat. Als de kat een poliep heeft, moet deze verwijderd worden bij de dierenarts.
Symptomen poliep:
- Niezen.
- Snotneus of neusuitvloei.
- Kokhalzen.
- Snurkend geluid.
- Benauwdheid.
Allergieën
Wanneer je merkt dat de kat vooral in een bepaalde tijd van het jaar of op een bepaalde plek veel niest, kan de oorzaak een allergie zijn. Denk hierbij aan een omgevingsallergie (atopie) of contactallergie.
Symptomen allergie kat:
- Niezen.
- Neusuitvloeiing.
- Jeuk aan de kop, nek en poten.
- Veel krabben.
- Bijten in de huid.
- Kale plekken.
Gebitsproblemen
Het gebit van de kat staat in verbinding met de neusholte. Wanneer een kat ontstekingen heeft aan de wortels van de kiezen, kan dit doorslaan naar de neusholte. Dit kan ook een verkoudheid veroorzaken. Daarom is het belangrijk om de kat na te laten kijken bij de dierenarts en de aangetaste kiezen of tanden te laten verwijderen. Meestal gaat de verkoudheid bij de kat dan ook vanzelf weer over.
Symptomen gebitsproblemen:
- Pijn.
- Gezwollen bek.
- Koorts.
- Verminderde eetlust.
- Niezen.
- Neusuitvloeiing.
- Stinkende bek.
Overige problemen kattenneus
Naast de verkoudheidsklachten bij katten, kunnen er ook andere problemen met de neus optreden. Denk bijvoorbeeld aan een droge neus of bloedneus bij de kat.
Droge neus kat
Een normale kattenneus voelt koel en vochtig aan. Heeft jouw kat een droge neus? Dan kan dit komen doordat hij of zij in de zon heeft liggen baden of bij de verwarming heeft gelegen waardoor de neus tijdelijk wat droger is. Dit zal vanzelf weer goed komen!
Om de droge neus van je kat te verzorgen kun je het neusje (vooral lichtere neuzen verbranden snel) insmeren met Excellent Itch Stop Plus op zonnige dagen. Dit verzorgt en verzacht de kattenneus en gaat ruwe en schrale huid tegen. Daarnaast is het belangrijk om voldoende water aan je kat te geven om uitdroging te voorkomen. Een waterfontein kan helpen om het drinken aantrekkelijker te maken voor je kat! Een droge neus kan echter ook andere oorzaken hebben. Als de ruwe of schrale huid enkele weken aanhoudt, is het verstandig om contact op te nemen met een dierenarts.
Bloedneus kat
Een bloedneus bij de kat kan er heftig uitzien, maar vaak gaat het maar om een kleine hoeveelheid bloed. Een bloedneus kan verschillende oorzaken hebben:
- Bij een ongeluk of aanrijding kunnen er bloedvaatjes in de kattenneus knappen door de harde klap.
- Daarnaast kan een neusschimmel ook een bloedneus veroorzaken. Bij katten komt deze pijnlijke aandoening gelukkig zelden voor.
- Verder kan een neustumor ook de oorzaak zijn van de bloedneus bij de kat. De behandeling zal afhangen van de grootte en het type tumor.
- Een bloedneus kan ook komen door een stollingsstoornis waarbij er regelmatig bloedingen optreden. Dit kan komen door een tekort aan bloedplaatjes of een vergiftiging door rattengif.
- Als laatst kan een zwakke plek in de kattenneus ook de oorzaak zijn van (frequente) bloedneuzen.
Kortsnuitige katten
Katten met korte snuiten (Brachycephale kattenrassen) zijn populair waardoor ze vaker gefokt worden, denk bijvoorbeeld aan de Perzische kat. Hoe schattig sommige mensen deze snoetjes ook vinden, het fokken van katten met een korte snuit zorgt voor een vervorming van de schedel. Ondanks deze verkorte schedel en korte snuit zijn de inwendige structuren van de bek, neus en keel even groot als die van katten met een normale snuit. Dit zorgt voor veel medische aandoeningen, zoals benauwdheid (moeilijk ademen en hoorbare ademgeluiden), gebitsaandoeningen, traanogen, huidontstekingen rondom de snuit en moeilijk kunnen eten.
